سنگ مجاری ادراری یکی از شایعترین بیماریهای دستگاه ادراری است که در آن سنگهایی از مواد معدنی در کلیه، حالب یا مثانه تشکیل میشوند. این سنگها میتوانند اندازههای مختلفی داشته باشند و از ریز تا بزرگ بوده و گاهی به اندازه یک تخم مرغ هم میرسند. این سنگها معمولاً بدون علامت هستند ولی وقتی در مجاری ادراری حرکت کنند یا انسداد ایجاد کنند میتوانند درد شدید، خونریزی، عفونت و مشکلات جدی دیگری را به دنبال داشته باشند.
علل تشکیل سنگ مجاری ادراری
سنگ مجاری ادراری زمانی تشکیل میشود که مواد معدنی موجود در ادرار به حدی غلظت بیابند که به صورت کریستالهای جامد درآیند. این مواد معدنی میتوانند شامل کلسیم، اورات، سیستین، استروویت و دیگر ترکیبات باشند. عوامل مختلفی میتوانند باعث افزایش غلظت این مواد در ادرار شوند که عبارتند از:
- کم آبی یا مصرف ناکافی مایعات
- عفونتهای مکرر دستگاه ادراری
- بیماریهای متابولیکی مانند گوت، هیپرپاراتیروئیدیسم، سیستینوری و دیگر اختلالات
- مصرف برخی از داروها مانند آنتیبیوتیکها، ضد التهابها، ضد تشنجها و دیگر داروهایی که میتوانند باعث تغییر pH ادرار شوند
- رژیم غذایی نامناسب مانند مصرف زیاد پروتئین، نمک، شکر، اگزالات، ویتامین D و دیگر مواد
- عوامل ژنتیکی یا خانوادگی که میتوانند حساسیت به تشکیل سنگ را افزایش دهند
- بیحرکتی یا کمتحرکی طولانی مدت که میتواند باعث کاهش جریان خون به کلیهها شود
- تاریخچه قبلی داشتن سنگ مجاری ادراری که میتواند خطر عود را افزایش دهد
علائم و نشانههای سنگ مجاری ادراری
سنگ مجاری ادراری ممکن است بدون هیچ علامتی باشد و فقط با انجام آزمایشهای تصادفی کشف شوند. اما اگر سنگ در مجاری ادراری حرکت کند یا انسداد ایجاد کند میتواند علائم و نشانههای زیر را ایجاد کند:
- درد شدید در کمر، شکم، پهلو، ران یا اندام تناسلی که ممکن است شدت و مکان آن تغییر کند
- احساس تکرر، سوزش، فشار یا درد هنگام ادرار کردن
- وجود خون، چرک یا رنگ تیره در ادرار
- تب، لرز، تعریق و علائم عفونت
- تهوع، استفراغ، اسهال یا یبوست
- کاهش میزان ادرار یا عدم توانایی در ادرار کردن
روشهای تشخیص سنگ مجاری ادراری
برای تشخیص سنگ مجاری ادراری پزشک معمولاً از روشهای زیر استفاده میکند:
- معاینه فیزیکی و گرفتن شرح حال از بیمار درباره علائم، رژیم غذایی، سابقه پزشکی و خانوادگی و داروهای مصرفی
- آزمایش ادرار برای بررسی وجود خون، عفونت، کریستالها و دیگر مواد مرتبط با سنگ
- آزمایش خون برای بررسی سطح کلسیم، اورات، سیستین، فسفات وسایر مواد مرتبط با سنگ
- تصویربرداری از دستگاه ادراری برای مشاهده مکان، اندازه و شکل سنگها. روشهای مختلفی میتوانند برای این منظور استفاده شوند مانند سونوگرافی، اکسری، سیتی اسکن، امآرآی و دیگر روشها
- جمعآوری سنگهای خارج شده از بدن برای تجزیه و تحلیل آزمایشگاهی و تعیین نوع و ترکیب آنها
روشهای درمان سنگ مجاری ادراری
روشهای درمان سنگ مجاری ادراری بستگی به عوامل مختلفی دارد مانند اندازه، شکل، مکان، تعداد و نوع سنگها، علائم و شدت آنها، وضعیت کلی سلامت بیمار و دیگر عوامل. روشهای درمان میتوانند شامل موارد زیر باشند:
- درمان تحت نظارت پزشک که در آن بیمار با مصرف مایعات فراوان، مصرف داروهای ضد درد و ضد التهاب و انجام فعالیتهای بدنی مناسب سعی میکند تا سنگها را به صورت طبیعی از بدن خارج کند. این روش برای سنگهای کوچک (کمتر از ۵ میلیمتر) و بدون علامت شدید مناسب است
- درمان با شکستن سنگها با امواج شوکی (Extracorporeal shock wave lithotripsy یا ESWL) که در آن امواج شوکی از خارج بدن به سمت سنگها فرستاده میشوند تا آنها را به قطعات کوچکتر شکسته و امکان خروج آنها از بدن را افزایش دهند. این روش برای سنگهای متوسط (۵ تا ۲۰ میلیمتر) و در کلیه یا بالای حالب مناسب است
- درمان با جراحی تحت تاثیر لیزر (Laser lithotripsy) که در آن یک لوله نازک و انعطافپذیر به نام اورتروسکوپ از طریق اندام تناسلی وارد مجاری ادراری شده و به کمک لیزر سنگها را شکسته و خارج میکند. این روش برای سنگهای بزرگ (بیش از ۲۰ میلیمتر) و در حالب یا مثانه مناسب است
- درمان با جراحی باز (Open surgery) که در آن پزشک با برش کردن پوست و بافتهای زیرین به سنگها دسترسی پیدا کرده و آنها را خارج میکند. این روش برای سنگهای بسیار بزرگ (بیش از ۳۰ میلیمتر) و در مواردی که روشهای دیگر موثر نباشند مناسب است
روشهای پیشگیری از سنگ مجاری ادراری
برای پیشگیری از سنگ مجاری ادراری میتوان از روشهای زیر استفاده کرد:
- مصرف مایعات فراوان به خصوص آب برای حفظ حجم و غلظت مناسب ادرار
- تنظیم رژیم غذایی و کاهش مصرف موادی که میتوانند باعث تشکیل سنگ شوند مانند پروتئین، نمک، شکر، اگزالات، ویتامین D و دیگر مواد
- مصرف داروها یا مکملهایی که میتوانند باعث کاهش خطر تشکیل سنگ شوند مانند آلوپورینول، پوتاسیم سیترات، تیامین، مگنزیم و دیگر مواد
- انجام آزمایشهای منظم برای بررسی وضعیت دستگاه ادراری و سطح مواد مرتبط با سنگ در ادرار و خون
- مراجعه به پزشک در صورت داشتن علائم یا شک به سنگ مجاری ادراری و انجام درمان مناسب
معرفی بهترین پزشکان درمان سنگ مجاری ادراری
برای درمان سنگ مجاری ادراری نیاز به مراجعه به یک پزشک متخصص اورولوژی دارید که بتواند روشهای مناسبی را برای شما پیشنهاد کند.
در این متن به معرفی چند پزشک متخصص اورولوژی برای درمان سنگ مجاری ادرار میپردازیم که بر اساس امتیاز، نظرات و تجربه کاربران انتخاب شدهاند.
- دکتر فرشاد نامداری متخصص جراحی کلیه، مجاری ادراری و تناسلی (اورولوژی)، فلوشیپ پیوند کلیه، سابقه درخشان در درمان سنگ مجاری ادراری، ارائه خدمات با کیفیت و ایمن به بیماران و درمان سنگها با روشهای کم تهاجمی از جمله خدمات ایشان است.
آدرس: تهران، خیابان ولیعصر(عج)، پایینتر از ونک، جنب پل همت، بن بست سیدالشهدا، پلاک 8، واحد 1
تلفن: 02188776801 – 09107585358
 |
- دکتر هادی ملکی متخصص جراحی کلیه، مجاری ادراری و تناسلی (اورولوژی)، متخصص در درمان انواع سنگهای مجاری ادراری، با تجربهی بالا در استفاده از روشهای نوین و کم تهاجمی، درمان قطعی و بدون عارضه را برای شما به ارمغان میآورد.
آدرس: کرج، عظیمیه، میدان مهران، جنب بیمارستان تخت جمشید، ساختمان کوروش، طبقهی 6، واحد 603
تلفن: 09357677657
 |
- دکتر محمد زکی عباسی متخصص جراحی کلیه، مجاری ادراری و تناسلی (اورولوژی)، با مهارت و تخصص بالا در زمینهی درمان سنگهای مجاری ادراری، به شما در رهایی از این مشکل کمک میکند.
آدرس: شیراز، روبروی بیمارستان شهید فقیهی، ساختمان هانیه، طبقه 2، واحد 6
تلفن: 07132306589
 |
- دکتر محمدرضا ضیغمی متخصص جراحی کلیه، مجاری ادراری و تناسلی (اورولوژی)، فلوشیپ جراحی لاپاروسکوپی کلیه، مجاری ادراری و تناسلی (اندویورولوژی)، با سابقهی طولانی در درمان سنگهای کلیه و مجاری ادراری، بهترین روش درمانی را متناسب با شرایط شما انتخاب میکند.
آدرس: بندرعباس،خیابان مرادی، قبل از بانک پارسیان، جنب داروخانه امیرزاده، ساختمان شریف، طبقه سوم
تلفن: 07632211120
 |
- دکتر شهاب پیروی متخصص جراحی کلیه، مجاری ادراری و تناسلی (اورولوژی)، با تجربهی موفق در درمان سنگهای مجاری ادراری با روشهای نوین، درمان سریع و بدون عارضه را برای شما به ارمغان میآورد.
آدرس: کرج، خیابان دکتر بهشتی، نرسیده به چهارراه طالقانی، جنب یادگاری و البسکو، ساختمان پزشکان شماره 1، واحد10
تلفن: 02632264660
 |
- دکتر فرشاد ظهرابی متخصص جراحی کلیه، مجاری ادراری و تناسلی (اورولوژی)، با مهارت و تخصص بالا در زمینهی درمان سنگهای مجاری ادراری، خدمات درمانی با کیفیت و ایمن را به شما ارائه میدهد.
آدرس: بوشهر، خیابان سنگی، جنب انتقال خون، ساختمان جرجانی، طبقه 2، واحد 4
تلفن: 09017824499
 |
- دکتر سعید حقدانی متخصص جراحی کلیه، مجاری ادراری و تناسلی (اورولوژی)، با تسلط بر جدیدترین روشهای درمان سنگهای مجاری ادراری، درمان قطعی و بدون عارضه را برای شما تضمین میکند.
آدرس: اصفهان، خیابان بزرگمهر، بعد از بیمارستان صدوقی، روبروی پارکینگ طبقاتی هشت بهشت، مجتمع آمیتیس، طبقه 2، واحد 203
تلفن: 09366839292
 |
- دکتر احسان قانعی متخصص جراحی کلیه، مجاری ادراری و تناسلی (اورولوژی)، با تجربهی بالا در درمان سنگهای مجاری ادراری، بهترین روش درمانی را متناسب با نیازهای شما انتخاب میکند.
آدرس: کرمان، بلوار جهاد، بین کوچه 3 و 7، ساختمان باران، طبقه 5، واحد 510
تلفن: 09012334686
 |
- دکتر طاهر جعفری متخصص جراحی کلیه، مجاری ادراری و تناسلی (اورولوژی)، با مهارت و تخصص بالا در زمینهی درمان سنگهای مجاری ادراری، خدمات درمانی با کیفیت و ایمن را به شما ارائه میدهد.
آدرس: بندرعباس چهارراه مرادی ساختمان پزشکان پارسیان طبقه 5
تلفن: 09179770031
 |
- دکتر احمدرضا رفعتی متخصص جراحی کلیه، مجاری ادراری و تناسلی (اورولوژی)، فلوشیپ جراحی لاپاروسکوپی کلیه، مجاری ادراری و تناسلی (اندویورولوژی)، با سابقهی طولانی در درمان سنگهای کلیه و مجاری ادراری، بهترین روش درمانی را متناسب با شرایط شما انتخاب میکند.
آدرس: تهران، خیابان ولیعصر، توانیر، میدان توانیر، ساختمان طلا، طبقه اول
تلفن: 02188203868 – 09126590455
 |
سخن پایانی
در این مقاله به معرفی سنگ مجاری ادراری، علل، علائم، روشهای تشخیص، درمان و پیشگیری از آن پرداختیم. سنگ مجاری ادراری یک بیماری شایع و مزمن است که میتواند باعث درد شدید، خونریزی، عفونت و مشکلات جدی دیگری شود. برای درمان این بیماری نیاز به مراجعه به یک پزشک متخصص اورولوژی دارید که بتواند روشهای مناسبی را برای شما پیشنهاد کند. روشهای درمان میتوانند شامل درمان تحت نظارت پزشک، شکستن سنگها با امواج شوکی، جراحی تحت تاثیر لیزر، جراحی باز و دیگر روشها باشند. برای پیشگیری از سنگ مجاری ادراری میتوانید از مصرف مایعات فراوان، تنظیم رژیم غذایی، مصرف داروها یا مکملهای مفید و انجام آزمایشهای منظم استفاده کنید. امیدواریم این مقاله برای شما مفید و آموزنده بوده باشد .
